Hằng
năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những
đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mênh mang của buổi
tựu trường. Tôi không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy
nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang
đãng.
Những
ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi
và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp
dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.
Buổi
sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm
nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã
quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung
quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm
nay tôi đi học.
Tôi
không lội qua sông thả diều như thằng Quí và không ra đồng nô hò như
thằng Sơn nữa. Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang
trọng và đứng đắn.
Dọc
đường tôi thấy mấy cậu nhỏ trạc bằng tôi, áo quần tươm tất, nhí nhảnh
gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem mà tôi thèm. Hai quyển vở mới
đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt,
nhưng một quyển vở cũng chì ra và chênh đầu chúi xuống đất. Tôi xóc lên
và nắm lại cẩn thận. Mấy cậu đi trước ôm sách vở thiệt nhiều lại kèm cả
bút thước nữa. Nhưng mấy cậu không để lộ vẻ khó khăn gì hết. Tôi muốn
thử sức mình nên nhìn mẹ tôi:
- Mẹ đưa bút thước cho con cầm. Mẹ tôi cúi đầu nhìn tôi với cặp mắt thật âu yếm:
- Thôi để mẹ nắm cũng được.
Tôi
có ngay cái ý kiến vừa non nớt vừa ngây thơ này: chắc chỉ người thạo
mới cầm nổi bút thước. Ý nghĩ thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một
làn mây lướt ngang trên ngọn núi. Trước sân trường làng Mỹ Lý đầy đặc
cả người. Người nào áo quần cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và
sáng sũa.
Trước
đó mấy hôm, lúc đi ngang làng Hòa An bẫy chim quyên với thằng Minh, tôi
có ghé trường một lần. Lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ . Tôi
đi chung quanh các lớp để nhìn qua cửa kính mấy bản đồ treo trên tường.
Tôi không có cảm tưởng gì khác là nhà trường cao ráo sạch sẽ hơn các
nhà trong làng. Nhưng lần này lại khác. Trước mặt tôi, trường Mỹ Lý vừa
xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình Hòa Ấp. Sân nó rộng, mình nó cao
hơn những buổi trưa hè đầy vắng lặng.
Lòng
tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ. Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bở ngỡ đứng
nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nữa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ
như con chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng
còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những học trò
cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.
Sau
một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến sắp
hàng dưới hiên rồi đi vào lớp. Chung quanh những cậu bé vụng về lúng
túng như tôi cả. Các cậu không đi. Các cậu chỉ theo sức mạnh kéo dìu các
cậu tới trước. Nói các cậu không đứng lại càng đúng hơn nữa. Vì hai
chân các cậu cứ dềnh dàng mãi. Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi
mạnh như đá một quả banh tưởng tượng.
Chính
lúc này toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng
trong các lớp. Ông đốc trường Mỹ Lý cho gọi mấy cậu học trò mới đứng lên
trước lớp ba. Trường làng nhỏ nên không có phòng riêng của ông đốc.
Trong lúc ông đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng
đập. Tôi quên cả mẹ tôi đang đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự
nhiên giật mình và lúng túng. Sau khi đọc xong mấy mươi tên đã viết sẵn
trên mảnh giấy lớn, ông đốc nhìn chúng tôi nói sẽ:
-
Thế là các em đã vào lớp năm. Các em phải cố gắng học để thầy mẹ được
vui lòng, và để thầy dạy chúng em được sung sướng. Các em đã nghe chưa ?
(Các em đều nghe nhưng không em nào dám trả lời. Cũng may đã có tiếng
dạ rang của phụ huynh đáp lại.)
Ông
đốc nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động. Mấy cậu học trò lớp
ba cũng đua nhau quay đầu nhìn ra. Và ngoài đường cũng có mấy người
đứng dừng lại để nhìn vào. Trong những phút giây này chúng tôi được
người ta ngắm nhìn nhiều hơn hết. Vì vậy đã lúng túng chúng tôi càng
lúng túng hơn. Ông đốc lấy cặp kính trắng xuống rồi nói:
-Thôi, các em đứng đây sắp hàng để vào lớp học.
Tôi
cảm thấy sau lưng tôi có một bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước. Nhưng
người tôi lúc ấy tự nhiên thấy nặng nề một cách lạ. Không giữ được chéo
áo hay cánh tay của người thân, vài ba cậu đã từ từ bước lên đứng dưới
hiên lớp. Các cậu lủng lẻo nhìn ra sân, nơi mà những người thân đang
nhìn các cậu với cặp mắt lưu luyến. Một cậu đứng đầu ôm mặt khóc. Tôi
bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo. Tôi
nghe sau lưng tôi, trong đám học trò mới, vài tiếng thút thít đang ngập
ngừng trong cổ. Một bàn tay quen nhẹ vuốt mái tóc tôi. Ông đốc nhẫn nại
chờ chúng tôi.
- Các em đừng khóc. Trưa này các em được về nhà cơ mà.Và ngày mai các em lại được nghỉ cả ngày nữa.
Sau
khi thấy hai mươi tám cậu học trò sắp hàng đều đặn dưới hiên trường,
ông đốc liền ra dấu cho chúng tôi vào lớp năm. Một thầy trẻ tuổi, gương
mặt hiền từ, đang đón chúng tôi vào cửa lớp.
Trong
thời thơ ấu tôi chưa bao giờ xa mẹ tôi như lần này. Tôi cũng lấy làm lạ
vì có nhũng hôm đi chơi suốt cả ngày với chúng bạn ở đồng làng Lệ Xá,
lòng tôi vẫn không cảm thấy xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết.
Một
mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng
thấy lạ và hay hay. Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự
nhiên nhận là vật riêng của mình. Tôi nhìn người bạn tí hon ngồi bên
tôi, một người bạn tôi chưa hề biết, nhưng lòng tôi vẫn không cảm thấy
sự xa lạ chút nào. Sự quyến luyến ấy tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi
cũng không dám tin là có thật.
Một
con chim con liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ
cánh bay cao. Tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim. Một kỷ niệm
cũ đi bẫy chim giữa cánh đồng lúa bay trên bờ sông Viêm sống lại đầy dẫy
trong trí tôi. Nhưng những tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh trên bảng
đen đã đưa tôi về cảnh thật. Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy
viết và lẩm bẩm đọc: Bài tập viết: Tôi đi học!
(Thanh Tịnh)
Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.
Trả lờiXóa